Głownia szabli, datowanie nieznane (nr inw. MP/AH/106)

Jest to niemal prosta szabla z ostrym sztychem dobrze przystosowanym do zadawania pchnięć. Nieco ponad centymetr powyżej rękojeści rozpoczyna się zbrocze, które biegnie blisko tylnej krawędzi głowni, niemal do sztychu. Długość całkowita zachowanego elementu to 82 centymetry. Głownia jest bogato zdobiona.

Bardzo możliwe, że wpływ na wzrost roli szabli w armiach europejskich miał król Stefan Batory, za którego panowania przyjęły się w Polsce charakterystyczne szable z otwartą rękojeścią zwane później powszechnie jako batorówki. Były to szable typowo wojskowe, rzadko upiększane zdobieniami. Miały bowiem spełniać praktyczne zadania. Ich głownie były ciężkie i posiadały niewielką krzywiznę. Niebagatelny wpływ na spopularyzowanie szabli miała moda na kulturę orientalną jaka panowała w Rzeczpospolitej. Obejmowała ona zarówno uzbrojenie jak i ubiory, co znacznie wpływało na kierunek rozwoju kultury szlacheckiej. Szabla stała się wręcz swoistym symbolem idei sarmatyzmu, tak popularnej w XVI, XVII i XVIII wieku. Broń ta miała nawiązywać to domniemanego pochodzenia polskiej szlachty od starożytnych plemion sarmackich.

Opracowanie: Michał Smoliński

Čepel šavle (neznámé datace) (nr inw. MP/AH/106)

Jedná se o jednoduchou šavli se špičatým hrotem, určeným k bodání. Zhruba 1 cm od jílce začíná žlábek, vedený blízko hřbetu čepele. Celková délka dochovaného exempláře činí 82 cm. Čepel je bohatě zdobená.

Můžeme předpokládat, že zásadní vliv na oblibu používat šavli v evropských armádách měl král Štěpán Báthory, za jehož panování v Polsku došlo k rozšíření charakteristické podoby šavle s otevřenou rukojetí. Jednalo se o vojenskou šavli, plnící svou základní funkci, zřídka kdy dekorativně zdobenou. Čepele těchto šavlí byly těžké a nebyly tolik zakřivené. Nezanedbatelný vliv na vzrůst obliby šavlí v Polsku měl více méně módní zájem o východní kulturu, projevující se v šlechtických kruzích nejen ve výzbroji, ale také v odívání. Šavle se tak stala osobitým symbolem polského kulturního směru sarmatismu od konce 16. do konce 18. století, jenž byl založen na mýtu, že polská šlechta údajně pocházela ze starověkého národa Sarmatů.

Zpracování: Michał Smoliński
Překlad: Jakub Mamula

Powrót

Baner

Projekt "Bogactwo kulturowe zabytków architektury Zlatych Hor i Prudnika / Kulturní bohatství památek Zlatých Hor a Prudniku" jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice"