Lekcje Muzealne

Na tropach sławnych prudniczan

(Gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne – pozostałe dla wszystkich grup wiekowych):

Jan Góra (1948-2015) – dominikanin, doktor teologii, duszpasterz akademicki związany ze środowiskiem poznańskim, stwórca i organizator spotkań młodzieży na Lednicy.
Waleria Nabzdyk – (1901 – 1999), ur. w Grabinie polska nauczycielka i działaczka społeczna, powstaniec, uczestniczka III powstania śląskiego, uczestniczka walk o Górę św. Anny. Po II wojnie światowej tworzyła system szkolnictwa w Prudniku.
Jadwiga Wilejto (ur. 1949) – łuczniczka, zawodniczka klubu Obuwnik Prudnik, trenerka i nauczycielka, trzykrotna uczestniczka igrzysk olimpijskich w Monachium (1972 r.), Montrealnu (1976 r.) i Moskwie (1980). Wielokrotna medalistka mistrzostw Polski, Europy i świata w łucznictwie, m. in. mistrzyni świata (1971 r.) i Europy (1976 r.).
Franciszek Surmiński – (ur. 1934), wybitny kolarz, zawodnik LZS Prudnik, LZS Łąka Prudnicka, wielokrotny uczestnik wyścigów Tour de Pologne , wielokrotny medalista Mistrzostw Polski w Kolarstwie (1962, 1966-9), uczestnik Mistrzostwa Świata (1967 r.), trener Stanisława Szozdy.
Stanisław Szozda – (1950-2013), sportowiec, kolarz, kończył Zespół Szkół Rolniczych w Prudniku, wychowanek LSK Prudnik, dwukrotny wicemistrz olimpijski z Monachium (1972 r.) i Montrealu (1976 r.), wielokrotny medalista Mistrzostw Świata w Kolarstwie Szosowym (w tym mistrzostwo w drużynie 1973 r. i 1975 r.). Lekcja połączona ze zwiedzaniem wystawy „Stanisław Szozda – krótka historia wielkiego sukcesu”.
Max Pinkus (1857-1934) – fabrykant, filantrop, mecenas kultury; jedna z najbardziej światłych postaci Prudnika przełomu XIX i XX w. Solidnie wykształcony oraz przygotowany praktycznie został udziałowcem S. Fränkel Fabrik, przyczyniając się do dynamicznego rozwoju przedsiębiorstwa pod koniec XIX w. i osiągnięcia sukcesu na światowych rynkach, gdzie prudnickie wyroby tekstylne były powszechnie znane i cenione. Do historii przeszedł nie tylko jako fabrykant oraz ofiarny filantrop, z którego inicjatywy wzniesiono na początku XX w. szpital miejski, ale przede wszystkim jako twórca Biblioteki Śląskiej (25 tys. pozycji gromadzonych przez 55 lat). Dzięki niej oraz przyjaźni z laureatem literackiej Nagrody Nobla (1912) Gerhartem Hauptmannem (1862-1946), wszedł do annałów kultury europejskiej. Spokrewniony był również z Paulem Ehrlichem (1854-1915), laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny (1908).
Nicolaus Henel von Hennenfeld – (1582 – 1656), ur. w Prudniku autor dzieła Silesiographia i Silesiographia Renovata (w zbiorach Muzeum Ziemi Prudnickiej). Po odbyciu edukacji na podstawowym stopniu w Prudniku i Opawie oraz ukończeniu gimnazjum we Wrocławiu, podjął studia prawnicze na uniwersytecie w Jenie. Z kolei doktorat z nauk prawnych uzyskał w Orleanie, aby następnie podjąć praktykę adwokacką we Wrocławiu. Henel pełnił również wiele urzędów. Do jego zadań należało m. in. nadzorowanie miejskich pisarzy oraz redagowanie treści umów, nie wyłączając tych zawieranych z habsburskimi cesarzami.
Harry Thürk – (1927 – 2005), ur. w Białej niemiecki pisarz, felietonista. Szkołę podstawową ukończył w Prudniku, w 1944 roku powołany do wojska. Po powrocie do Prudnika z frontu podzielił los pozostałej części Niemców, do jesieni 1945 r. przebywał w prudnickim getcie dla ludności niemieckiej. Autor powieści Lato umarłych snów, której akcja dzieje się w Prudniku 1945 roku. Prócz “Lata umarłych snów” napisał wiele innych ciekawych książek, również o II wojnie, ale i o późniejszych konfliktach zbrojnych na świecie, gdyż był korespondentem wojennym z NRD.
Filip Robota (1841-1902) – ur. w Gostomii nauczyciel, organista, polityk, działacz polskiego ruchu narodowego na Górnym Śląsku, a także społeczny i oświatowy. Inicjator, a zarazem fundator, groty lurdzkiej w Sanktuarium św. Józefa w Prudniku Lesie (1904). Pochowany na prudnickim cmentarzu komunalnym, upamiętniony tablicą na domu przy ul. Młyńskiej, gdzie mieszkał.

Z dziejów miasta i regionu

Jak to Czesi Prudnik zakładali – 760 lat początków Prudnika. Czeski szlachcic Wok z Rosenberga podjął decyzję o budowie zamku i założeniu miasta. Jego syn Henryk zakończył po 24 latach budowę Prudnika. Zajęcia połączone z podstawami paleografii.
Prudnik – wielokulturowe miasto trzech wyznań. Na kształt dzisiejszego Prudnika od czasów średniowiecza wpływały trzy kultury (czeska, niemiecka i polska) oraz trzy wyznania (katolicyzm, protestantyzm i judaizm). Lekcja muzealna połączona ze zwiedzaniem ekspozycji stałej „Trzy źródła – jedno miasto”.
Cechy prudnickie - pięćset dwadzieścia lat tradycji rzemieślniczych na pograniczu. W połowie XVIII w. Prudnik, położony na skrzyżowaniu dróg handlowych z Gdańska do Wiednia oraz północnych Niemiec na Węgry, był najsilniejszym ośrodkiem rzemieślniczym w księstwie opolsko-raciborskim. Rozwój organizacji cechowej, za której narodziny w mieście uważa się nadanie statutu płóciennikom (1493), postępująca specjalizacja oraz wzrost produkcji sprawiły, że Prudnik był miastem handlem słynącym. Korporacje rzemieślnicze czuwały nie tylko nad czynnościami z zakresu produkcji, handlu i usług, ale również pełniły ważne funkcje o charakterze pozagospodarczym: obronne, przeciwpożarowe, religijne, samopomocowe, sanitarne, a także towarzyskie. Lekcja muzealna, połączona ze zwiedzaniem ekspozycji stałej „Trzy źródła – jedno miasto”, ma na celu przybliżenie prudnickich cechów rzemieślniczych w perspektywie zabytków kultury materialnej.
Złoty wiek Prudnika – miasto w epoce rodzin Fränkel i Pinkus. Niewiele jest na Śląsku miejscowości, które tak wiele, zawdzięczałoby tak nielicznym. Rodziny Fränkel i Pinkus zmieniły na przełomie XIX i XX w. oblicze Prudnika oraz najbliższej okolicy, nie tylko za sprawą działalności S. Fränkel Fabrik, będącej w przededniu I wojny światowej jednym z największych przedsiębiorstw tekstylnych na Śląsku, w Europie, a pod względem zbytu wyrobów gotowych znanym i liczącym się na świecie. Nie do przecenienia jest również zaangażowanie ich przedstawicieli na polu filantropii. Dość wspomnieć wzniesienie reprezentacyjnych gmachów szpitala miejskiego (1904) i łaźni miejskiej (1906), które służą Prudniczanom do dnia dzisiejszego. Lekcja muzealna, połączona ze zwiedzaniem Centrum Tradycji Tkackich, ma na celu przybliżenie przemian (architektoniczne, urbanistyczne, w świecie przyrody), które były udziałem obu rodzin, o których pamięć pozostaje wciąż żywa wśród społeczności lokalnej.
Z czym zmagali się nasi przodkowie, czyli słów kilka o prudnickich powodziach i pożarach. Klęski elementarne (pożary, powodzie, epidemie, pomory bydła), stanowiące nieodzowny element życia miejskiego, nie omijały na przestrzeni wieków również Prudnika. Szczególne piętno w dziejach miasta odcisnęły pożary (1627, 1779, 1806) oraz wielka powódź (1903). Niszczycielskie żywioły, obracające w niwecz, trud rąk ludzkich: kramy kupieckie, warsztaty rzemieślnicze, reprezentacyjne gmachy, przeprawy rzeczne, dawały każdorazowo asumpt do odbudowy Prudnika jeszcze piękniejszym. Widomym znakiem zmagania się mieszczan z siłami przyrody, uważanymi za dopust boży, były figury świętych patronów, chroniących przed ogniem (św. Florian: Św. Florian prosi o zachowanie przed pożarem miasta Prudnika i zamku Wogendrussel) i powodzią (św. Jan Nepomucen: Patronie, pod twoją opieką zachowaj nam Prudnik i prowadź nas bez końca). Lekcja muzealna, połączona ze spacerem po mieście, ma na celu przybliżenie klęsk elementarnych nawiedzających miasto w perspektywie małej architektury (fontanna, pomnik św. Jana Nepomucena, kolumna maryjna).
Dizajner Pod tym obco brzmiącym tytułem kryje się zawód do niedawna związany i z miastem Prudnik, jako miastem tkaczy i nieistniejącym już Frotexem. Dizajnerem nazywamy plastyka, później grafika komputerowego, który projektował wzory na tkaniny kolorowo tkane. Lekcja muzealna nawiązuje do bogatej tradycji tkackiej miasta po czasy współczesne i wpływów na rozwój wzornictwa rewolucji przemysłowej II połowy IXX w. Lekcja muzealna jest również pokazem multimedialnym elektronicznych projektów plastycznych z podstawowych rodzajów tkanin produkowanych przez Frotex w ostatnich latach, wzbogacona pokazem kopii kilku wzorów fränklowskich i z lat 80- tych, pokazem starego czółenka i wzornicy kartonowej z wyjaśnieniem do czego służyły.
Wypędzeni ze Śląska i na Śląsk – lekcja muzealna oparta na wydarzeniach z lat 1945-1947, jakie rozegrały się w Prudniku i na Ziemi Prudnickiej, głównie dotycząca problematyki wysiedlenia ludności polskiej z Kresów Wschodnich oraz wysiedlenia Niemców z Ziemi Prudnickiej. Lekcja oparta na wspomnieniach „świadków czasu”, osób, które przeżyły i pamiętają tamte trudne wydarzenia.
Prudnickie kościoły – znana i mniej znana historia prudnickich kościołów i klasztorów. Lekcja ta może być połączona ze zwiedzaniem kościołów jako miejsc nie tyle sakralnych, co zabytków oraz miejsc o charakterze sepulkralnym.

Życie na wsi

Dawne życie mieszkańców wsi - jak dawniej przechodzono na emeryturę na wsi śląskiej? Sposoby zabezpieczania starości w świetle testamentów i umów międzypokoleniowych ze zbiorów Muzeum Ziemi Prudnickiej. Na co przeznaczano środki ze spadków (fundacje, pomniki, uposażenia, stypendia, etc.)?
Legendy i podania śląskie – każdy region ma swoją odrębną kulturę i tradycję. O ile znamy polskie podania i legendy, to już te, które odnoszą się bezpośrednio do tradycji śląskich są mniej znane; a warto się z nimi zapoznać, aby zrozumieć bardziej tradycje regionu, w którym żyjemy.
Strój ludowy na Ziemi Prudnickiej – w jakich strojach chodzili nasi przodkowie na Ziemi Prudnickiej. Co z dawnej mody przetrwało do dzisiaj? Czy strój był uzależniony od okoliczności, uroczystości, itp.?
Palce lizać - podróże kulinarne po Śląsku – pogadanka na temat potraw przygotowywanych i spożywanych na Śląsku, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności kulturowej, widocznej w tradycjach i obrzędach świątecznych.
Do czego służył prezentowany przedmiot? – przedmioty codziennego użytku dawniej na wsi śląskiej.

Varia

Nasze muzeum dawniej i dziś – Czym są muzea? Początki muzealnictwa. Do czego służy muzeum? Jakie były początki muzeum w Prudniku? Jak zmieniały się ekspozycje i siedziba? Muzea w przyszłości – rola muzeum w kształtowaniu i zachowywaniu pamięci o nas samych. Przemijanie i ochrona dziedzictwa kultury. Dlaczego nie wolno dotykać zabytków w muzeum.
Skarby ziemi wydarte - lekcja o najciekawszych znaleziskach archeologicznych na Śląsku Opolskim. Prezentacja multimedialna przybliży uczniom wiedzę na temat poszczególnych epok na przykładach stanowisk. Zajęcia połączone z zagadkami i grami, pokazem eksponatów archeologicznych.
Życie codzienne rzymskiego legionisty - na przykładzie stanowisk archeologicznych. Zajęcia składają się z dwóch części: pierwsza część - prezentacja multimedialna, druga - to nauka przez zabawę. Dzieci mogą spróbować swoich sił w rzymskich grach planszowych (młynek, tryktrak, etc.)
Zamki, zameczki, zamczyska - lekcja o średniowiecznych zamkach. Prezentacja multimedialna przedstawiająca przykłady innych zamków, głównie z terenu Śląska. Na tej podstawie poznamy poszczególne części zamku, jego mieszkańców i ich zwyczaje. Druga część lekcji będzie przeprowadzona na Wieży Woka. Dzieci poznają jak wyglądał stołp i do czego służył. Najmłodsi mogą po wycieczce narysować/zbudować z klocków, w jaki sposób wyobrażają sobie zamek w Prudniku.
Kim jest archeolog? Na czym polega jego praca i jak wyglądają wykopaliska archeologiczne? - na te i inne pytania związane z tematyką archeologiczną postaramy się odpowiedzieć podczas lekcji połączonej z pokazem zabytków znajdujących się w zbiorach muzeum.
Tajemnice konserwacji – lekcja pokazująca w jaki sposób konserwuje się zabytki, jakie są rodzaje i techniki konserwacji. Zajęcia połączone z prezentacją dokumentacji konserwatorskiej oraz zabytków poddanych już konserwacji.
Czym płacono dawniej – lekcja pokazuje w jaki sposób zapoczątkowano wymianę towarową – pieniężną w historii ludzkości oraz jakie były w przeszłości na terenie Śląska systemy płatnicze. Całość wzbogacona zabytkami numizmatycznymi Muzeum Ziemi Prudnickiej.

Wolne tematy:

Tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe na Ziemi Prudnickiej – połączone z warsztatami wypieku pierników.
Tradycje świętowania Wielkiej Nocy na Ziemi Prudnickiej – połączone z warsztatami kroszonkarskimi.

Medycyna dawniej

Apteka – hurtownia (gotowych) specyfików czy wytwórnia lekarstw? Jak zmieniał się personel aptek i jak zmieniała się zawartość półek aptecznych.
Jak wyglądała wiedza medyczna dawniej (od starożytności do końca XIX w.) - tajemnice ziół, kamieni, gwiazd etc. - znachorzy, medycy, szarlatani, czarownice.

Koszt lekcji muzealnych jest jednolity i wynosi 50 zł/lekcja. Dodatkowe informacje u przyjmującego zapisy.